İletişim Kavramı ve becerileri nelerdir?

İnsanlar doğal olarak çevresinde olup bitenleri öğrenmek ve anlamak, duygu ve düşüncelerini birbirlerine iletmek isterler. İletişim, insanların duygu ve düşüncelerini diğer insanlarla paylaşma sürecidir. İletişim, bireyler gruplar ve örgütler arasında ilişki kurmayı amaçlayan bir etkileşim sürecidir. Bir başka deyişle iletişim, insanların davranışlarının açıklanmasını ve anlaşılmasını sağlayan bir araçtır.

İletişimi oluşturan öğeler genel olarak şu şekilde sınıflandırılabilir.

Amaç Kaynak Mesaj Kanal Alıcı Etki(Dönüt)

Amaç, iletişime yön veren unsurdur. İletişimin etkisi amacın gerçekleşme derecesine göre ölçülebilir. Kaynak, mesaj ileten insan veya insan grubudur. Kaynağın önce gönderilecek mesajın belirlenmesine sonra anlaşılır nitelikte olmasına özen göstermesi gerekir. Mesaj, alıcının özelliklerine uygun olmalı, eksik olmamalı, amaçlanan bilgileri içermeli, denetlenebilir olmalı ve gerekirse tekrarlanabilir olmalıdır. Mesajda iki önemli nokta vardır. Bunlar mesajın dili ve içeriğidir. Mesajın dili alıcı tarafından anlaşılabilir, açık net ve kesin olmasıdır. Mesajın içeriği ise iletilmek istenen duygu, düşünce ve bilgidir. Bunlar hiçbir yoruma yol açmayacak şekilde sistematik ve açık olmalıdır. Kanal, mesajın alıcıya iletildiği yoldur. Bu yollar göze, kulağa ve diğer duyu organlarına hitap edebilir. Aynı anda birden fazla duyu organını etkileyen kanalın daha etkili olduğu söylenebilir. Ancak iletişim kanalında fiziksel ve psikolojik engeller yani gürültü olmamasına dikkat edilmelidir. Alıcı, bir kişi veya grup olabilir. Alıcı mesajı kendi anlayışına ve ihtiyacına uygun olarak değerlendirir. Alıcının mesajı alabilmesi için önyargısız olarak değerlendirmesi gerekir. İletişim görüşme yoluyla gerçekleşiyorsa alıcının çok iyi dinleyici olması gerekir. Etki, alıcının gösterdiği tepki, takındığı tutum ve yaptığı öneri olarak ifade edilebilir. Eğer alıcı istenen yönde bir eyleme geçerse, yani amaca uygun biçimde davranışta bulunursa iletişim sürecinin başarılı olduğu söylenebilir.

İnsanlarla etkili bir iletişim kurup kurmadığımızı anlayabilmek için kendimizi o insanlara ne ölçüde gösterdiğimizi bilmemiz gerekir. Kendimizi ne ölçüde dışarıya gösterdiğimizi ortaya koyabilmenin en iyi yolu kendimizi tanıma penceresinden yararlanmaktır. Bireyin hem kendisine hem de başkasına açık olan kısmına AÇIK ALAN, bireyin kendisine kapalı ancak başkasına açık olan kısmına KÖR ALAN, bireyin kendine açık, başkasına kapalı olan kısmına GİZLİ ALAN, bireyin hem kendine hem de başkasına kapalı olan kısmına KARANLIK ALAN denir. Açık alan iletişime en elverişli olan alandır. Açık alan büyüdükçe karanlık alan azalır. Bu alanların farkında olan birey kendini tanıma yönünden önemli gelişme sağlar. Kendini tanıyan bireyler, evde, okulda, işyerlerinde ve toplumda daha etkili ve sağlıklı insan ilişkileri kurabilir.

İnsanların olduğu her yerde karşılıklı ilişkilerden yani iletişimden söz edilebilir. Aile, okul, iş hayatı ve değişik sosyal ortamlar insanların iletişimde bulundukları yerlerdir. Bu iletişim zorunlu bir ihtiyaçtır ve kaçınılmazdır. Bu ilişki iki kişi arsında ise bireysel, mesaj çok sayıda kişilere hitap ediyorsa kitle iletişimi olarak tanımlanabilir. İletişim sadece sözcüklerle yapılıyorsa buna sözlü iletişim, diğer kanallardan da yararlanılıyorsa sözsüz iletişim denir. Sözlü iletişim konuşmaya dayalıdır. Sözsüz iletişim ise beden dili, nesnel iletişim ve yazılı iletişimden oluşmaktadır. Ayrıca yazılı ve görsel medya yönünden kitle iletişimden de söz edilebilir.

Araştırma sonuçlarına göre, insanlar duygularını karşısındaki kişilere iletirken iletişim kanalı olarak %7 söz, %38 ses ve %55 oranında da beden dilini kullandıkları ortaya çıkmıştır. Bu bulgulara göre insanların duygularını ifade etmede beden dilinin önemli bir rolü olduğu anlaşılmaktadır. İletişim sürecine insan ilişkileri açısından bakıldığında iletişim engelleri tüm öğelerden kaynaklanabileceği gibi genellikle uygun ve yeterli kanalın seçilmemesinden kaynaklandığı söylenebilir. İletişim sürecinde insanlar bilgilerini, düşüncelerini, isteklerini ve önerilerini daha çok sözel iletişimle ifade ederken, sevinç, mutluluk gibi duygularını ifade etmede beden dilini kullandıkları görülmektedir. Ailede, okulda , iş ortamında ve toplumun her yerinde duygularımızı en iyi ifade etmenin yolu sözsüz iletişim olduğu söylenebilir. Bu nedenle beden dili olarak adlandırılan davranışlarla ilgili mesajları doğru anlamak ve mesajları doğru verebilmek için beden dilini etkili kullanmak iletişim sürecinde önekli bir yer tutmaktadır.